Aktualności
Sto lat Kazimierza Serockiego
2022-03-03
Gdyby żył, świętowałby dziś swoje setne urodziny. I zapewne, jak można wnioskować z zachowanych relacji jego rodziny i przyjaciół, byłoby to świętowanie radosne, pełne kawałów i anegdot. Kazimierz Serocki, bo o nim mowa, był człowiekiem nieśmiałym w kontakcie z publicznością, a jednocześnie serdecznym i wrażliwym. Choć sam nie lubił mówić o swojej muzyce, warto w tym wyjątkowym dniu przypomnieć ciekawostki dotyczące jego życia i twórczości.
Wolność muzyki
Kazimierz Serocki był jednym z najważniejszych przedstawicieli XX-wiecznej awangardy, człowiekiem pracowitym, dla którego wolność była „najważniejszym warunkiem wstępnym wszelkiej sztuki”. Wyrazem tej wolności jest choćby jego bogaty i różnorodny dorobek twórczy: od awangardowej muzyki absolutnej przez wokalno-instrumentalną, nawiązania do wątków ludowych, ale też po kompozycje lżejsze: muzykę filmową, teatralną, a nawet piosenki, których w katalogu Serockiego jest nie mało. Co ciekawe, mimo że artysta nie ukrywał uprawiania lekkiej muzyki, tworzył ją pod pseudonimem – jako Henryk Kaserski.
Ścieżki muzyczne do produkcji filmowych pisał w latach 1949–74, a najwięcej z nich powstało na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych oraz w pierwszej połowie sześćdziesiątych. Wśród nich jest muzyka do jednych z najbardziej kasowych produkcji w historii polskiej kinematografii: Potopu Jerzego Hoffmanna czy Krzyżaków i Młodości Chopina Aleksandra Forda – filmu, który zapewnił Serockiemu rozpoznawalność w świecie dźwięków tworzonych do ruchomych obrazów.
Nieobcy był mu też jazz. Jak mówił Jan Krenz, Serocki „czuł synkopę”. Słychać to między innymi w jego Swinging Music na klarnet, puzon, wiolonczelę i fortepian. Serocki występował w zespołach jazzowych, opracował też „melodie o charakterze staro-jazzowym”. Także poza sceną pozostawał w kontakcie z artystami jazzowej sceny – korespondował choćby z Bennym Goodmanem, który w 1976 roku chciał zamówić u niego koncert klarnetowy.
Polska muzyka w Polsce…
Jako organizator życia muzycznego Serocki działał niezwykle aktywnie. Jednym z jego najbardziej znanych osiągnięć było zainicjowanie – wraz z Tadeuszem Bairdem – Międzynarodowych Festiwali Muzyki Współczesnej w Warszawie, znanych obecnie jako „Warszawska Jesień”. Aktywnie działał na rzecz promocji muzyki w Polsce, co zostało udokumentowane choćby w protokołach i stenogramach Walnych Zebrań ZKP. Miał też duże zdolności negocjatorskie, które wykorzystywał podczas odważnych, ale i umiejętnych rozmów z ówczesnymi władzami. O tym, jak był ceniony i rozpoznawalny, świadczy także powołanie go w 1974 roku przez Ministra Kultury i Sztuki na członka Komisji Ocen Fabularnych Filmów Kinowych przy Naczelnym Zarządzie Kinematografii, a w latach 1975–78 – Komitetu Nagród Państwowych.
…i zagranicą
Kazimierz Serocki był także znaną postacią w świecie muzyki Niemiec Zachodnich. Spośród polskich kompozytorów miał najwięcej po Krzysztofie Pendereckim zamówień i wykonań. Mimo wspomnianej już niechęci do mówienia o swojej muzyce, to właśnie zagranicą występował z odczytami na temat muzyki polskiej. Nigdy natomiast nie zajął się profesjonalnie działalnością dydaktyczną.
Serocki w Polskim Wydawnictwie Muzycznym
Z PWM-em Kazimierz Serocki związany był od 1953 roku, kiedy podpisał umowę na Trzy śpiewki na chór mieszany. W katalogu Wydawnictwa są w sumie 52 utwory kompozytora, różnorodne stylistyczne i na często interesujące obsady, jak Impromptu fantasque na flet prosty, mandolinę, gitarę, perkusję i fortepian. Wśród kompozycji znajdą się utwory dla miłośników muzyki ludowej, jak i awangardowych, zaskakujących rozwiązań. Jego Musica concertante była pierwszym utworem polskiego kompozytora zaprezentowanym podczas Wakacyjnych Kursach Letnich Nowej Muzyki w Darmstadt, gdzie kilka lat później zabrzmiały Freski symfoniczne. Z kolei Epizody na smyczki i 3 grupy perkusyjne wyraźnie nawiązują do kultowego Gruppen Karlheinza Stockhausena.
W twórczości wokalno-instrumentalnej dominują utwory z tekstem Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (jak Serce Nocy. Cykl pieśni na baryton i orkiestrę czy Niobe na 2 recytatorów, chór mieszany i orkiestrę).
Nie brakuje też inspiracji folklorem. W kantacie Mazowsze na sopran, tenor, chór mieszany i orkiestrę kameralną obecne są barwne opisy sławiące przyrodę i pejzaże tego regionu Polski. Natomiast twórcom, którzy planują dołączyć do grona Związku Kompozytorów Polskich polecamy wgląd do Trzech melodii kurpiowskich – to tym utworem Serocki zapewnił sobie pełne członkostwo w ZKP-ie.
Choć w dorobku Serockiego znajdziemy pieśni masowe, jest tam także szereg utworów nad wyraz awangardowych, które nie powstały na linii z polityczną propagandą. W samym katalogu PWM-u polecamy Suitę preludiów z wykorzystaniem „niepoprawnej” techniki dodekafonicznej oraz Sinfoniettę, w której dwie orkiestry dialogują ze sobą.
Kazimierz Serocki niewątpliwie wzbogacił repertuar puzonowy, a utwory solowe, kameralne, a nawet symfoniczne z towarzyszeniem tego instrumentu zostały także udokumentowane jako wydania PWM-u. Program niejednego koncertu może wzbogacić wykonanie Sonatiny czy Koncertu na puzon i orkiestrę. Serocki swoją Suitą na 4 puzony udowodnił, że może to być zaskakujący i intrygujący instrument kameralny. Natomiast Fantasmagoria odkrywa bogactwo brzmień perkusyjnych – nie tylko poprzez wykorzystanie w utworze aż 37 instrumentów z tej grupy, ale też przez wykorzystanie perkusyjnych możliwości fortepianu. Więcej o utworze mówią muzykolodzy i wykonawcy w poświęconej mu Muzycznej wizytówce.
Co jeszcze poza nutami?
To tylko kilka faktów i ciekawostek z życia Kazimierza Serockiego. Po więcej odsyłamy do monografii Iwony Lindstedt, która szczegółowo, ale też z ogromną pasją wprowadza czytelnika w świat muzyki, kultury i polityki drugiej połowy ubiegłego wieku. Posłuchajcie sami, z jakim entuzjazmem opowiada o swojej książce Piszę tylko muzykęw rozmowie z dyrektorem – redaktorem naczelnym PWM-u drem Danielem Cichym:
Piszę tylko muzykę to projekt wyjątkowy nie tylko jeśli chodzi o względy badawcze, ale również graficzne. Każdy egzemplarz książki z 1000 nakładu ma osobną, unikatową okładkę.
Jednak mówi się, żeby nie oceniać książki po okładce – nawet, jeśli będzie jedyna w swoim rodzaju. Dlatego tutaj możecie już teraz przeczytać bezpłatny fragment książki. Za mało? Publikacja do kupienia dostępna jest w naszym e-sklepie – tylko dziś kupicie ją z 50-procentowym rabatem!
Najczęściej czytane:
15 października podczas gali w De Vere Grand Connaught Rooms w Londynie odbyło się wręczenie prestiżowych nagród Gramophone Classical Music Awards. W kategorii Early Music statuetkę otrzymała płyta ‘The Krasiński Codex’ („Kodeks Krasińskich”) zespołów Ensemble Dragma i Ensemble Peregrina pod kierownictwem Agnieszki Budzińskiej-Bennett. Trzypłytowy album jest jednym z owoców projektu „Kras 52”, zrealizowanego przez Instytut Adama Mickiewicza we współpracy z Polskim Wydawnictwem Muzycznym.
Polskie Wydawnictwo Muzyczne oraz Instytut Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego zapraszają na spotkanie autorskie z Magdaleną Dziadek. Gościem specjalnym wieczoru będzie Krzysztof Meyer – kompozytor i bohater książki Krzysztof Meyer. Nowoczesny i romantyczny. Publikacja ta stanie się punktem wyjścia do rozmowy, którą poprowadzi Agnieszka Malatyńska-Stankiewicz. To wszystko już 21 października o godz. 18:30 w Sali Kameralnej Instytutu Muzykologii UJ.
Już od osiemdziesięciu lat Polskie Wydawnictwo Muzyczne wspiera rozwój polskiej kultury muzycznej w kraju i na świecie. Oficyna świętuje swój jubileusz przez cały 2025 rok, organizując serię koncertów pod hasłem „Muzyczne spotkania”. Najbliższa odsłona już 14 i 15 listopada w Filharmonii Narodowej. Będzie to podwójny jubileusz – 80-lecie PWM oraz 100-lecie Związku Kompozytorów Polskich. Zapraszamy do wspólnego świętowania!
Związek Kompozytorów Polskich został partnerem trzeciego etapu prowadzonego od 2017 roku programu kompleksowej digitalizacji unikatowych zasobów Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. W ramach projektu „Digitalizacja i udostępnianie cyfrowych zasobów Polskiego Wydawnictwa Muzycznego oraz Związku Kompozytorów Polskich”, dofinansowanego w obrębie Działania FERC.02.03, zbiory Polskiej Biblioteki Muzycznej wzbogaci m.in. kolekcja materiałów ZKP związana z festiwalem „Warszawska Jesień”. Dzięki współpracy wyjątkowe dziedzictwo polskiej muzyki współczesnej zyska na trwałości i dostępności.
Uroczystości pogrzebowe odbędą się w poniedziałek 13 października 2025 roku o godz. 13:00 na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie. Ceremonia będzie miała charakter państwowy.
9 października br. w Bielsku-Białej rozpocznie się 28. Festiwal Kompozytorów Polskich im. H.M. Góreckiego. Bohaterem tegorocznej jest Fryderyk Chopin. Polskie Wydawnictwo Muzyczne i „Ruch Muzyczny” są Partnerami wydarzenia.
Rada Programowa Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca wytypowała nominowanych do nagrody polskiego środowiska muzycznego – Koryfeusz Muzyki Polskiej. Nagroda przyznawana jest co roku w czterech kategoriach: Osobowość roku, Wydarzenie roku, Nagroda honorowa oraz Odkrycie roku. W kategorii Wydarzenie Roku nominację otrzymały Muzyczne spotkania, organizowane przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne z okazji tegorocznego jubileuszu 80-lecia w Narodowym Forum Muzyki.
Ceniony kompozytor muzyki instrumentalnej i wokalno-instrumentalnej, oper i dramatów. W jego twórczości istotne miejsce zajmują utwory pisane do tekstów m.in. takich pisarzy, jak Olga Tokarczuk, Radek Rak, Stanisław Lem, czy Szczepan Twardoch. W tym miesiącu po raz pierwszy zabrzmiała opera Nowaka: Kontakt. Sonoromanza, a na muzyczne półki trafił najnowszy album ANAKLASIS z rejestracją „Febry arktycznej”, skomponowanej do słów Marcina Wichy. To więc dobry moment, by zajrzeć do pracowni kompozytora i by przyjrzeć się jego pracy.
Muzyczna opowieść o dwóch polarnikach czekających na ratunek. O próbie przetrwania na grenlandzkim pustkowiu i o melancholii polarnej nocy. FEBRA ARKTYCZNA. COMEDIA HARMONICA – opera Alka Nowaka do oryginalnego libretta Marcina Wichy jest już dostępna na najnowszym albumie ANAKLASIS. W rolach głównych: AUKSO Orkiestra Kameralna Miasta Tychy i śpiewacy Capelli Cracoviensis.
Chociaż pod względem prawykonań październik wydaje się spokojniejszy niż ubiegły miesiąc trzeba jednak podkreślić, że zakres gatunkowy i obsadowy nowych utworów zapowiada się bogato. Najnowsze dzieła z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w tym miesiącu usłyszymy po raz pierwszy w Warszawie, Kolonii, Tychach, Gdańsku, Zielonej Górze, Poznaniu, Elblągu oraz Pszczynie.
