Aktualności
Sto lat Kazimierza Serockiego
2022-03-03
Gdyby żył, świętowałby dziś swoje setne urodziny. I zapewne, jak można wnioskować z zachowanych relacji jego rodziny i przyjaciół, byłoby to świętowanie radosne, pełne kawałów i anegdot. Kazimierz Serocki, bo o nim mowa, był człowiekiem nieśmiałym w kontakcie z publicznością, a jednocześnie serdecznym i wrażliwym. Choć sam nie lubił mówić o swojej muzyce, warto w tym wyjątkowym dniu przypomnieć ciekawostki dotyczące jego życia i twórczości.
Wolność muzyki
Kazimierz Serocki był jednym z najważniejszych przedstawicieli XX-wiecznej awangardy, człowiekiem pracowitym, dla którego wolność była „najważniejszym warunkiem wstępnym wszelkiej sztuki”. Wyrazem tej wolności jest choćby jego bogaty i różnorodny dorobek twórczy: od awangardowej muzyki absolutnej przez wokalno-instrumentalną, nawiązania do wątków ludowych, ale też po kompozycje lżejsze: muzykę filmową, teatralną, a nawet piosenki, których w katalogu Serockiego jest nie mało. Co ciekawe, mimo że artysta nie ukrywał uprawiania lekkiej muzyki, tworzył ją pod pseudonimem – jako Henryk Kaserski.
Ścieżki muzyczne do produkcji filmowych pisał w latach 1949–74, a najwięcej z nich powstało na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych oraz w pierwszej połowie sześćdziesiątych. Wśród nich jest muzyka do jednych z najbardziej kasowych produkcji w historii polskiej kinematografii: Potopu Jerzego Hoffmanna czy Krzyżaków i Młodości Chopina Aleksandra Forda – filmu, który zapewnił Serockiemu rozpoznawalność w świecie dźwięków tworzonych do ruchomych obrazów.
Nieobcy był mu też jazz. Jak mówił Jan Krenz, Serocki „czuł synkopę”. Słychać to między innymi w jego Swinging Music na klarnet, puzon, wiolonczelę i fortepian. Serocki występował w zespołach jazzowych, opracował też „melodie o charakterze staro-jazzowym”. Także poza sceną pozostawał w kontakcie z artystami jazzowej sceny – korespondował choćby z Bennym Goodmanem, który w 1976 roku chciał zamówić u niego koncert klarnetowy.
Polska muzyka w Polsce…
Jako organizator życia muzycznego Serocki działał niezwykle aktywnie. Jednym z jego najbardziej znanych osiągnięć było zainicjowanie – wraz z Tadeuszem Bairdem – Międzynarodowych Festiwali Muzyki Współczesnej w Warszawie, znanych obecnie jako „Warszawska Jesień”. Aktywnie działał na rzecz promocji muzyki w Polsce, co zostało udokumentowane choćby w protokołach i stenogramach Walnych Zebrań ZKP. Miał też duże zdolności negocjatorskie, które wykorzystywał podczas odważnych, ale i umiejętnych rozmów z ówczesnymi władzami. O tym, jak był ceniony i rozpoznawalny, świadczy także powołanie go w 1974 roku przez Ministra Kultury i Sztuki na członka Komisji Ocen Fabularnych Filmów Kinowych przy Naczelnym Zarządzie Kinematografii, a w latach 1975–78 – Komitetu Nagród Państwowych.
…i zagranicą
Kazimierz Serocki był także znaną postacią w świecie muzyki Niemiec Zachodnich. Spośród polskich kompozytorów miał najwięcej po Krzysztofie Pendereckim zamówień i wykonań. Mimo wspomnianej już niechęci do mówienia o swojej muzyce, to właśnie zagranicą występował z odczytami na temat muzyki polskiej. Nigdy natomiast nie zajął się profesjonalnie działalnością dydaktyczną.
Serocki w Polskim Wydawnictwie Muzycznym
Z PWM-em Kazimierz Serocki związany był od 1953 roku, kiedy podpisał umowę na Trzy śpiewki na chór mieszany. W katalogu Wydawnictwa są w sumie 52 utwory kompozytora, różnorodne stylistyczne i na często interesujące obsady, jak Impromptu fantasque na flet prosty, mandolinę, gitarę, perkusję i fortepian. Wśród kompozycji znajdą się utwory dla miłośników muzyki ludowej, jak i awangardowych, zaskakujących rozwiązań. Jego Musica concertante była pierwszym utworem polskiego kompozytora zaprezentowanym podczas Wakacyjnych Kursach Letnich Nowej Muzyki w Darmstadt, gdzie kilka lat później zabrzmiały Freski symfoniczne. Z kolei Epizody na smyczki i 3 grupy perkusyjne wyraźnie nawiązują do kultowego Gruppen Karlheinza Stockhausena.
W twórczości wokalno-instrumentalnej dominują utwory z tekstem Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (jak Serce Nocy. Cykl pieśni na baryton i orkiestrę czy Niobe na 2 recytatorów, chór mieszany i orkiestrę).
Nie brakuje też inspiracji folklorem. W kantacie Mazowsze na sopran, tenor, chór mieszany i orkiestrę kameralną obecne są barwne opisy sławiące przyrodę i pejzaże tego regionu Polski. Natomiast twórcom, którzy planują dołączyć do grona Związku Kompozytorów Polskich polecamy wgląd do Trzech melodii kurpiowskich – to tym utworem Serocki zapewnił sobie pełne członkostwo w ZKP-ie.
Choć w dorobku Serockiego znajdziemy pieśni masowe, jest tam także szereg utworów nad wyraz awangardowych, które nie powstały na linii z polityczną propagandą. W samym katalogu PWM-u polecamy Suitę preludiów z wykorzystaniem „niepoprawnej” techniki dodekafonicznej oraz Sinfoniettę, w której dwie orkiestry dialogują ze sobą.
Kazimierz Serocki niewątpliwie wzbogacił repertuar puzonowy, a utwory solowe, kameralne, a nawet symfoniczne z towarzyszeniem tego instrumentu zostały także udokumentowane jako wydania PWM-u. Program niejednego koncertu może wzbogacić wykonanie Sonatiny czy Koncertu na puzon i orkiestrę. Serocki swoją Suitą na 4 puzony udowodnił, że może to być zaskakujący i intrygujący instrument kameralny. Natomiast Fantasmagoria odkrywa bogactwo brzmień perkusyjnych – nie tylko poprzez wykorzystanie w utworze aż 37 instrumentów z tej grupy, ale też przez wykorzystanie perkusyjnych możliwości fortepianu. Więcej o utworze mówią muzykolodzy i wykonawcy w poświęconej mu Muzycznej wizytówce.
Co jeszcze poza nutami?
To tylko kilka faktów i ciekawostek z życia Kazimierza Serockiego. Po więcej odsyłamy do monografii Iwony Lindstedt, która szczegółowo, ale też z ogromną pasją wprowadza czytelnika w świat muzyki, kultury i polityki drugiej połowy ubiegłego wieku. Posłuchajcie sami, z jakim entuzjazmem opowiada o swojej książce Piszę tylko muzykęw rozmowie z dyrektorem – redaktorem naczelnym PWM-u drem Danielem Cichym:
Piszę tylko muzykę to projekt wyjątkowy nie tylko jeśli chodzi o względy badawcze, ale również graficzne. Każdy egzemplarz książki z 1000 nakładu ma osobną, unikatową okładkę.
Jednak mówi się, żeby nie oceniać książki po okładce – nawet, jeśli będzie jedyna w swoim rodzaju. Dlatego tutaj możecie już teraz przeczytać bezpłatny fragment książki. Za mało? Publikacja do kupienia dostępna jest w naszym e-sklepie – tylko dziś kupicie ją z 50-procentowym rabatem!
Najczęściej czytane:
Ideofonie na fortepian Marty Mołodyńskiej-Wheeler to zbiór utworów klasycznych, lecz wzbogaconych o fragmenty improwizowane – wykonawca może stworzyć własną linię melodyczną do gotowego akompaniamentu lewej ręki.
Już po raz 22. zapraszamy nauczycieli szkół muzycznych na Dzień Edukacji Muzycznej – wydarzenie, które na stałe wpisało się w kalendarz szkolny i akademicki polskiego środowiska muzycznego.
Świetne wieści dla melomanów w Krakowie: jeszcze tej jesieni na kulturalnej mapie miasta pojawi się nowa, wyjątkowa przestrzeń. To UNA – kluboksięgarnia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.
Jeden z najciekawszych polskich kompozytorów – nietuzinkowy i wymykający się schematom. Czerpiąc z tradycji, od ponad 60 lat konsekwentnie wyznacza swoją własną ścieżkę twórczą. Krzysztof Meyer stworzył 130 opusowanych dzieł i wciąż komponuje. Jego życie i twórczość opisane zostały w najnowszej publikacji Polskiego Wydawnictwa Muzycznego – Krzysztof Meyer. Nowoczesny i romantyczny autorstwa Magdaleny Dziadek. Premierą książki PWM świętuje 82. urodziny kompozytora.
W ramach trwającego w Edynburgu pasma Focus on Poland poświęconego polskiej muzyce podczas Edinburgh International Festival, odbędzie się przedpremierowy pokaz krótkometrażowego filmu dokumentalnego „Bacewicz x Bomsori”, który przybliża dwie wybitne artystki: południowokoreańską skrzypaczkę Bomsori Kim oraz Grażynę Bacewicz, jedną z najważniejszych postaci polskiej muzyki XX wieku. Co łączy obie te postaci? Wyjątkowy obraz stworzony przez reżysera Jakuba Piątka.
Krzysztof Knittel jest autorem utworów orkiestrowych, chóralnych, kameralnych, muzyki dla baletu, teatru, filmu, wykonawcą muzyki komputerowej i elektroakustycznej na żywo, twórcą instalacji dźwiękowych. To artysta nieustannie poszukujący – niezależny, eksperymentujący, który podąża własnymi ścieżkami. Człowiek o wielu obliczach, wyraźnych opiniach i bogaty w doświadczenia. W sierpniu jest naszym Kompozytorem miesiąca i zaprasza nas do swojej pracowni, w której opowiada o procesie twórczym i swoich dziełach.
Już 1 sierpnia 2025 roku w Edynburgu rozpoczęła się 78. edycja Edinburgh International Festival – jednego z najbardziej renomowanych i najstarszych festiwali w Wielkiej Brytanii. Tegoroczny program, realizowany pod hasłem „The Truth We Seek”, po raz pierwszy w historii festiwalu wzbogaci się o Focus on Poland – wyjątkową sekcję poświęconą polskiej muzyce.
Festiwal Stolica Języka Polskiego w Szczebrzeszynie to już stały punkt letnich aktywności Polskiego Wydawnictwa Muzycznego. Zrodzony jako owoc pasji do słowa, festiwal rokrocznie gromadzi miłośników języka polskiego i polskiej sztuki. W tym roku Polskie Wydawnictwo Muzycznego, które po raz czwarty stało się partnerem festiwalu, planuje aż trzy wydarzenia. Z myślą o najmłodszych uczestnikach proponuje warsztaty muzyczne; starsza publiczność natomiast ujrzy w nowym świetle postać najsłynniejszego polskiego kompozytora – Fryderyka Chopina.
Ponadczasowe spotkanie z muzyką ostatniego polskiego romantyka, Tadeusza Bairda i dźwiękową historią Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia na dwupłytowym wydaniu ANAKLASIS. Trzy symfonie, czterech wybitnych dyrygentów w nagraniach najnowszych i archiwalnych, ponownie odkrytych.
To bez wątpienia jedna z najbardziej znanych i najczęściej wykonywanych kompozycji Henryka Wieniawskiego. Niezmiennie pobudza wyobraźnię melomanów – nie tylko siłą muzycznego wyrazu, lecz także okolicznościami powstania, które obrosły własną – nomen omen – legendą. W kolejnej odsłonie cyklu „Historia pewnego utworu”, z okazji 190. rocznicy urodzin Wieniawskiego, pod lupę weźmiemy Legendę op. 17, badając granice między historią a… fan fiction?
