Aktualności
"Biały Wieloryb" Marka Weissa. W poszukiwaniu ideału
2023-10-05
14 października na półki księgarń trafi książka wspomnieniowa znanego reżysera i powieściopisarza Marka Weissa pt. Biały Wieloryb. To opowieść o zakochiwaniu się w operze. O miłości do muzyki, której nie można się oprzeć. O uczuciu, dzięki któremu powstało ponad sto dwadzieścia spektakli. Dla Marka Weissa tworzenie opery to, podobnie jak poszukiwanie Białego Wieloryba z powieści Hermana Melville’a, nieustanna walka między rozsądkiem a uczuciami, pogoń za wymykającym się ideałem (a może monstrum?). Gdzie jednak szukać piękna, jeśli nie w operze?
Obejrzany przez czternastoletniego Marka Weissa Don Carlos okazał się dla przyszłego reżysera początkiem jego bliskiej relacji z operą. Oczarowany niezwykłym głosem Bernarda Ładysza, zaczął poszukiwać kolejnych takich spotkań z pięknem. Choć na kolejne tak silne doznanie musiał poczekać znowu czternaście lat (bo inne spotkania z operą przynosiły raczej rozczarowania), to ten obszar sztuki stał się jego naturalnym habitatem. W swojej niezwykle szczerej, wspomnieniowej książce Marek Weiss opowiada, jak został reżyserem operowym, jak robiło się spektakle w PRL, kiedy socrealistyczne władze próbowały tłamsić teatralne rajskie ptaki albo wikłać je w polityczne rozgrywki, o osobach, które miał „szczęście i nieszczęście” spotkać na swojej zawodowej drodze, o zachwytach i rozczarowaniach, a także o zawiadywaniu jedną z najważniejszych polskich scen muzycznych.
Uzależnienie od reżyserowania jest silniejsze od alkoholizmu, bo nie można sobie wszyć żadnego antidotum. Jeżeli jeszcze uda mi się stworzyć spektakl operowy, będę z pewnością na jego premierze człowiekiem szczęśliwym, ale zaspokoję tylko nałóg uprawiania zawodu, gdzie muzyka, najpiękniejszy wytwór ludzki, idzie w parze z niezdarną próbą kreowania obrazów pod jej dyktando. Nie będzie to już miało nic wspólnego z marzeniem, że znajdę jakieś idealne połączenie tych dwóch światów. Już nie dogonię Białego Wieloryba, Wiem, czym jest naprawdę, kiedy się go dopadnie. „Każdy zabija, to co kocha” - to ostrzeżenie z Oskara Wilde'a przekazuję dalej tym, co w miłości są zbyt natarczywi i nieostrożni. Pozostawcie raczej przedmiot waszego uwielbienia umykający wciąż przed wami ku odległym horyzontom! Nie starajcie się go posiąść i zawłaszczyć! Staje się wtedy czymś innym niż wam się wydawało w zachwycie i zapierającym dech pościgu.
Marek Weiss – reżyser i powieściopisarz. Urodził się w 1949 roku na Śląsku. Studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim i reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. Jego reżyserskim debiutem była Końcówka Samuela Becketta, którego uważa za największego dwudziestowiecznego dramatopisarza, choć jako swój profesjonalny debiut wskazuje Troilusa i Kressydę Williama Szekspira (Teatr Narodowy w Warszawie, 1978). Od 1978 do 1981 roku był dyrektorem Teatru Muzycznego w Słupsku, od 1981 do 1982 etatowym reżyserem Teatru Narodowego w Warszawie, natomiast w latach 1982–1988 i 1992–1995 głównym reżyserem warszawskiego Teatru Wielkiego. Od 1995 do 2001 roku pełnił funkcję dyrektora artystycznego Teatru Wielkiego w Poznaniu, a od 2004 do 2005 – zastępcy dyrektora artystycznego Opery Narodowej. Od 2008 roku przez osiem lat piastował stanowisko dyrektora naczelnego i artystycznego Opery Bałtyckiej w Gdańsku. Na teatralnych deskach wystawiał między innymi opery Georges’a Bizeta (Carmen), Joanny Bruzdowicz (Bramy raju, Kolonia karna), Albana Berga (Wozzek), Piotra Czajkowskiego (Dama Pik, Eugeniusz Oniegin), Stanisława Moniuszki (Halka, Straszny dwór), Wolfganga Amadeusa Mozarta (Don Giovanni, Cosě fan tutte, Czarodziejski flet, Łaskawość Tytusa, Wesele Figara), Modesta Musorgskiego (Borys Godunow), Rainera Kunada (Mistrz i Małgorzata), Krzysztofa Pendereckiego (Czarna Maska, Diabły z Loudun, Raj utracony), Giacoma Pucciniego (Madame Butterfly, Tosca, Turandot), Zbigniewa Rudzińskiego (Antygona, Manekiny), Elżbiety Sikory (Madame Curie), Richarda Straussa (Ariadna na Naxos, Salome), Karola Szymanowskiego (Król Roger), Giuseppe Verdiego (Aida, Mackbeth, Nabucco, Otello, Rigoletto, Traviata, Trubadur), szerokim echem odbiła się jego realizacja Manru Ignacego Jana Paderewskiego z 2018 roku (TW-ON, Teatr Wielki w Poznaniu). Oprócz teatrów, w których pracował jako główny reżyser, spektakle wystawiał między innymi w Warszawskiej Operze Kameralnej, Operze Podlaskiej, łódzkim Teatrze Wielkim, bytomskiej Operze Śląskiej, Operze Wrocławskiej, w teatrach europejskich, azjatyckich i amerykańskich, wielokrotnie prezentował swoje spektakle na festiwalach zagranicznych (na przykład w Atenach, Carcassonne, Jerozolimie, Pafos, Vichy, Xanten). Wydał pięć powieści, z uznaniem przyjętych przez krytykę: Boskie życie, Cena ciała, Brat bies, Antygona w piekle, Amor królem, a dwie kolejne czekają na wydanie.
Premierową książkę Marka Weissa już 14.10.2023r. będzie można znaleźć w stacjonarnej księgarni PWM, księgarniach internetowych: pwm.com.pl, empik.com, alenuty.pl, liber.pl, nuty.pl oraz dobrych księgarniach muzycznych w całym kraju.
Najczęściej czytane:
Blisko 400 muzyków i chórzystów, boska interwencja i absolutny triumf kompozytora – prawykonanie oratorium pasyjnego Męka Pana naszego Jezusa Chrystusa w 1838 r. wprost zelektryzowało muzyczną Warszawę. Dzieło to uznaje się za najwybitniejsze osiągnięcie polskiej muzyki religijnej XIX wieku. Dlaczego jednak do premierowego wykonania doszło dopiero w czerwcu, nie zaś – jak zamierzał twórca – w czasie Wielkiego Tygodnia? W kolejnej odsłonie cyklu Historia pewnego utworu przyjrzymy się niedotrzymanym obietnicom i przetrzymanym nutom.
Fundacja Pamięci Johna Simona Guggenheima (The John Simon Guggenheim Memorial Foundation) ogłosiła tegorocznych stypendystów Guggenheima – 198 wybitnych osób ze świata nauki i sztuki współczesnej, reprezentujących 53 dyscypliny, wybranych w rygorystycznym procesie aplikacji spośród prawie 3500 kandydatów. Wśród stypendystów, którzy otrzymali grant na realizację swojej działalności, jest Krzysztof Wołek – kompozytor związany z Polskim Wydawnictwem Muzycznym.
Écoute na sopran i kwartet smyczkowy jest nową wersją kompozycji Słuchaj na sopran, klarnet, skrzypce, perkusję i fortepian, której prawykonanie odbyło się w grudniu ubiegłego roku w podczas bydgoskiego Festiwalu Art Mintaka. 22 kwietnia dzieło zostanie wykonane po raz pierwszy podczas paryskiego festiwalu, prezentującego najnowszą muzykę europejską.
Jagoda Szmytka jest kompozytorką, artystką i badaczką artystyczną. Muzykę łączy ze sztukami pięknymi i głęboką refleksją z zakresu takich dziedzin humanistyki, jak filozofia, estetyka czy historia sztuki. W katalogu jej twórczości znajdziemy m.in. dzieła solowe, utwory pisane na amplifikowane zespoły kameralne, instalacje performatywne, a także kompozycje wpisujące się w konwencję teatru muzycznego. W kwietniu, jako nasza Kompozytorka Miesiąca, odkrywa przed nami tajemnice procesu twórczego i zaprasza w gościnne progi swojej pracowni kompozytorskiej.
Aż trzy publikacje książkowe wydane przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne w minionym roku zostały nominowane w konkursie PTWK Najpiękniejsze Książki Roku 2024. Jury doceniło pozycje: Muzyka Polska po Szymanowskim Adriana Thomasa, Estetyka muzyki Rogera Scrutona oraz Karnawał zwierząt Piotra Kamińskiego.
Jean-Philippe Rameau (1683-1764) wzbudzał wiele emocji. Wywarł nieoceniony wpływ na bieg historii i teorii muzyki, a jego spojrzenie na zasady rządzące kompozycją było – jak na XVIII wiek – innowacyjne. Postać francuskiego muzyka o wszechstronnych zainteresowaniach i oświeceniowym umyśle przybliża Christophe Rousset w najnowszej Małej Monografii wydanej przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Premiera książki już dziś.
Natura, budząca się znów do życia feerią barw i zapachów, przynosi nam także nowe, wiosenne bogactwo dźwięków i muzycznych inspiracji. Kwiecień witamy prawykonaniami dwóch dzieł z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego: Karatachi no Hana Marcela Chyrzyńskiego we Wrocławiu i SurVanTutti Hanny Kulenty w Krakowie.
Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga w Kielcach ogłasza konkurs kompozytorski na utwór symfoniczny inspirowany nowelą Stefana Żeromskiego „Puszcza jodłowa”, a w szczególności jednym z zawartych w niej wątków: historycznym, przyrodniczym lub magicznym. Konkurs wpisuje się w Rok Stefana Żeromskiego – 20 listopada 2025 minie bowiem setna rocznica śmierci pisarza.
Podczas Gali Muzyki Klasycznej, która odbyła się w 30 marca w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, poznaliśmy laureatów Fryderyków – najważniejszych polskich nagród fonograficznych, przyznanych w dwunastu kategoriach. ANAKLASIS, marka prężnie działającą pod auspicjami Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, została uhonorowana aż trzema statuetkami.
Józef Koffler uznawany dziś za „pierwszego polskiego dodekafonistę” będzie bohaterem spotkania organizowanego przez Związek Kompozytorów Polskich, które zwieńczy prawykonanie odnalezionego po dziewięćdziesięciu latach od powstania Kwartetu smyczkowego op. 20.
